Auteur: Annewies de Haan
In juni 2020 gaf het Adviescollege Stikstofproblematiek onder leiding van Johan Remkes haar eindadvies aan de minister van LNV. Het kabinet heeft gereageerd op het advies en komt met maatregelen gericht op de depositie van stikstof. Wat betekent dit voor jou?
Om de stikstofuitstoot te reduceren, kiest het kabinet voor een doelstelling gericht op depositie: een harde resultaatverplichting van 26% emissiereductie. Dit is bepaald op basis van binnenlandse en buitenlandse bronnen. De commissie Remkes streefde naar een 50% emissiereductie.
Het kabinet reserveert de komende 10 jaar € 5 miljard voor bron- en natuurmaatregelen. Daarnaast wil het kabinet jaarlijks € 300 miljoen opzijzetten om het natuurbeleid te versterken en intensiveren.
Het effect van het maatregelenpakket houdt de overheid blijvend in de gaten door gebruik te maken van monitoring en bijsturingssystematiek. Bij het Programma Aanpak Stikstof (PAS) werd er ook op een dergelijke manier gemonitord. Maar deze manier van monitoring bleek voor de houdbaarheid niet voldoende. De vraag is dan ook of dat nu wel zo is.
Let op: als koper kun je slechts 70% van de stikstofuitstoot van de verkoper benutten. De provincies hebben bepaald dat de andere 30% vervalt en ten goede moet komen aan de natuur.
Wat zijn de uitgangspunten van het maatregelenpakket? Bekijk de maatregelen per onderdeel.
Op korte termijn is er geen scheiding van NOx en NH3, dit bemoeilijkt namelijk de vergunningverlening.
Met behulp van een wetsvoorstel wil het kabinet stikstofdepositiegevoelige habitats in Natura 2000-gebieden jaarlijks monitoren en rapporteren. De voortgang en gevolgen van de maatregelen uit het programma worden elke 2 jaar bekeken. De ontwikkeling van de staat van instandhouding van de stikstofgevoelige habitats in Natura 2000-gebieden in relatie tot de instandhoudingsdoelstellingen elke 6 jaar.
Het kabinet stuurt aan op de (vrijwillige) opkoop en beëindiging van veehouderijen. Alleen piekbelasters boven een bepaalde drempelwaarde worden actief benaderd. Voor de vrijwillige opkoop komt zowel een landelijke als een provinciale regeling. De provinciale regeling is inmiddels gepubliceerd, dus je kunt je aanmelden bij je provincie als je hieraan mee wilt doen. De landelijke regeling moet eerst nog goedgekeurd worden door de Europese Commissie.
In zowel de landelijke als provinciale regelingen wordt een omschakelfonds aangesproken. Bedrijven met de hoogste stikstofdepositie komen waarschijnlijk als eerste in aanmerking. De bedoeling is dat bedrijven gericht worden opgekocht in 3 tranches. In de eerste 2 tranches is er 2 x € 100 miljoen beschikbaar, in de derde tranche € 150 miljoen.
Als het gaat om het wegverkeer, zijn er geen aanvullende maatregelen nodig. Tot 2030 wordt al een reductie van 52% verwacht. De binnenvaart en zeescheepvaart pakt het kabinet al structureel aan, ook in overleg met Europese organisaties. Als het gaat om de luchtvaart is er in januari 2020 een 3-sporenbeleid voorgesteld door de minister voor de reductie van emissie en depositie.
Voor installaties die gebruikmaken van biomassa voor de opwekking van hernieuwbare energie, heeft de commissie Remkes geadviseerd om de SDE+ subsidie stop te zetten. Het kabinet pakt dit op bij het aanbieden van het duurzaamheidskader voor biomassa.
Als het gaat om de bouw wil het kabinet de toestemmingverlening voor de realisatie van woningen en investeringen in infrastructuur en de energietransitie vereenvoudigen. Er komt dan ook een vrijstelling voor tijdelijke emissie tijdens de bouw. Dit geldt dus niet voor de gebruiksfase. Om zeker te zijn van de effectiviteit, wil het kabinet periodiek monitoren en eventueel bijsturen.
Maar heeft het kabinet de komst van deze vrijstelling voldoende wetenschappelijk onderbouwd? De Raad van State denkt van niet, waardoor de kans groot is dat de vrijstelling geen stand houdt bij de rechter. We zullen moeten afwachten of de minister hier nog nader op ingaat. Bijvoorbeeld in een aanvullende regeling?
Er komen ook additionele bronmaatregelen. Vanaf 2021 tot 2030 wordt er 100 miljoen per jaar geïnvesteerd, waarvan € 500 miljoen voor kosteneffectieve stikstofreducerende maatregelen. Het kabinet wil vooral toe naar de aanschaf van de categorie nulemissie als het gaat om werk-, vaar- en voertuigen én ombouw. Voor de categorie werktuigen waar geen alternatieven voor zijn, denkt het kabinet aan subsidies voor innovaties.
Volgens de minister moeten we daarnaast vol inzetten op de ammoniakemissie-reductie. Dat betekent dat de landbouw de komende jaren nog flink terug zal moeten qua uitstoot. Door de gebiedsgerichte aanpak, kan het wel erg verschillen hoeveel je per gebied precies moet reduceren.
Wil je meer weten over de maatregelen of hoe jij hier het beste mee om kunt gaan? Neem contact op met je adviseur.
Jurist | Adviseur Ruimtelijke Ordening en Milieu
