De Omgevingswet: het antwoord op 8 veelgestelde vragen

De Omgevingswet: wat is het precies?

‘De Omgevingswet regelt alles voor de ruimte waarin we wonen en werken: onze fysieke leefomgeving. De wet moet zorgen voor een goede balans in zowel het benutten als het beschermen van die fysieke leefomgeving. Hier zijn regels voor opgenomen over ruimte, wonen, infrastructuur, milieu, natuur en water. Al deze regels komen samen in 1 wettelijk stelsel.’

Waarom hebben we de Omgevingswet nodig?

‘Volgens de overheid sluit de huidige wetgeving niet meer aan op huidige en toekomstige ontwikkelingen. Bovendien is het omgevingsrecht versnipperd en niet inzichtelijk genoeg. Daarom gaat de Omgevingswet regels bundelen, waardoor het eenvoudiger moeten worden voor jou als ondernemer. Bovendien heb je straks meer ontwikkelmogelijkheden. De praktijk zal laten zien of dat dit het geval zal zijn’

Met welke veranderingen krijgen ondernemers te maken?

‘Onder de Omgevingswet vallen 4 besluiten. Het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal), het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl), het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) en het Omgevingsbesluit (Ob).’

• In het Bal zijn regels opgenomen over activiteiten die je als burger of bedrijf initieert in de fysieke leefomgeving. Dit gaat vooral om milieubelastende en om wateractiviteiten. Er zijn bijvoorbeeld voorschriften over het doen van een melding of het aanvragen van een vergunning.
• In het Bbl staan regels over activiteiten met betrekking tot bouwwerken. Hiermee krijg je bijvoorbeeld te maken als je wilt bouwen of De regels gaan onder andere over veiligheid, gezondheid en duurzaamheid.
• Het Bkl richt zich puur tot bestuursorganen. In dit besluit zijn normen bepaald voor bestuurlijke taakuitoefening en besluitvorming. Denk aan beoordelingsregels voor vergunningaanvragen of het vaststellen van omgevingswaarden.
• Het Ob bevat algemene en procedurele bepalingen die nodig zijn voor de uitwerking van de instrumenten van de Omgevingswet. Het gaat onder andere over bevoegdheden, handhaving en beheer. Ook bepaalt het Ob bijvoorbeeld hoe de milieueffectrapportage verder wordt ingevuld.

Hoe zit het met het bestemmingsplan?

‘Onder het huidige recht wordt gewerkt met bestemmingen. Een locatie heeft bijvoorbeeld een agrarische bestemming of een woonbestemming. De Omgevingswet laat die bestemmingen los. Er wordt voortaan gewerkt met functies. We spreken straks dan ook niet meer over een bestemmingsplan, maar over een omgevingsplan. Het omgevingsplan bevat echter niet alleen regels over functies, maar kan ook regels over andere fysieke aspecten bevatten’.

Hoe werkt het omgevingsplan?

‘Iedere gemeente werkt met 1 omgevingsplan. In de omgevingsvisie zegt de gemeente hoe zij het leefgebied wil ontwikkelen en beschermen en werkt die keuzes uit in het omgevingsplan. Hierin zijn regels voor de fysieke leefomgeving opgenomen. Bijvoorbeeld op het gebied van milieu (denk aan geur en geluid), ruimtelijke ordening en bouwen.’

‘De gemeente bepaalt welke activiteiten zij wel of niet toestaat, bijvoorbeeld op het vlak van wonen, recreatie of bedrijvigheid. Ook geeft de gemeente aan welke regels zij aan de activiteiten stelt. Zo zorgt ze ervoor dat de regels in het omgevingsplan samen leiden tot een evenwichtige toedeling van functies aan locaties.’

Gaan we in 1 keer over op de Omgevingswet?

‘De wet gaat per 1 januari 2024 in. Ik verwacht dat het wel even gaat duren voordat alles op stoom komt. Het is een volledig nieuwe wet waar nog niemand ervaring mee heeft. Hoe moeten de milieuregels geïnterpreteerd worden? Hoe moet je functies toekennen? Dat zal ongetwijfeld veel dialoog en discussie oproepen. We zullen dan ook rekening moeten houden met een overgangsperiode.’

‘Voor oude wet- en regelgeving geldt overgangsrecht. Dat is van toepassing op instrumenten in ruim 70 wetten, besluiten en regelingen. Denk aan gedoogplicht, vergunning, ontheffing, en diverse plannen en besluiten.’

Wat moeten we verder weten over de overgangsperiode?

‘Onder de Omgevingswet vervalt een aantal regels van het Rijk. Deze regels verhuizen naar het tijdelijk deel van het omgevingsplan van de gemeente. Dit heet ook wel de 'bruidsschat'. Het tijdelijk deel van het omgevingsplan bestaat uit regels uit verschillende vervallen instrumenten, zoals bestemmingsplannen.’ 

‘Ook rijksregels over activiteiten vallen hieronder. Heb je vóór de inwerkingtreding van de Omgevingswet bijvoorbeeld een milieuvergunning gekregen of aangevraagd? Dan geldt een deel van de milieuregels van de bruidsschat nog niet.’

Hoe pakken ondernemers het aan vanaf 1 januari 2024?

‘2024 wordt een overgangsjaar. Gemeentes moeten helder krijgen wat voor effect de inwerkingtreding in de praktijk precies gaat hebben. Wat jij als ondernemer kunt doen? Houd het omgevingsplan van jouw gemeente goed in de gaten. Zo weet je welke regels, bijvoorbeeld op het gebied van geur of fijnstof, gelden voor jouw gemeente.’

‘Daarbij is het belangrijk dat je jouw eigen situatie scherp hebt. Ben je van plan om jouw bedrijf in het buitengebied de komende jaren te ontwikkelen of uit te breiden? Schakel in deze initiatieffase al hulp in. Juist in het prille begin is het belangrijk dat je de juiste strategie bepaalt en de lijnen uitzet zodat het proces later soepel verloopt. Bij De Omgevingsadviseurs is dat nou precies waar we goed in zijn. Heb je hulp nodig? Aarzel dan niet om ons in te schakelen. We adviseren je graag.’

Meer weten?

Wil je meer weten over de Omgevingswet of wil je sparren over wat de inwerkingtreding van de wet voor gevolgen kan hebben voor jouw plannen? Neem contact op met Kristel. Zij vertelt je graag over wat er mogelijk is.